एकच गाथा जाणून त्याप्रमाणे आचरण

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

**************************.

• "माणसाला जरी हजारो गाथा पाठ म्हणता येत असल्या तरी त्याला त्यातील ओळींचा अर्थ कळत नसेल तर त्याच्यापेक्षा एकच गाथा जाणून तदनुसार आपल्या विचारांचा जो संयम करू शकतो तो मनुष्य श्रेष्ठ आहे. हजारो शब्द न समजता पाठ म्हणण्यात काय अर्थ आहे? ऐकलेले शब्द समजून त्याप्रमाणे आचरण करणे म्हणजे आपल्या मुक्तीचा मार्ग चोखाळण्यासारखे आहे."

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

सर्वोत्तम प्रज्ञेच्या मार्गाची वाटचाल

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

************************.

• "माणसाला पुष्कळशी पुस्तके पाठ येत असली तरी जोपर्यंत तो त्याचा आशय विशद करून सांगू शकत नाही तोपर्यंत त्या पठणाचा उपयोग काय? *धर्माचे एकच वाक्य समजावून घेतले आणि जर त्याप्रमाणे आचरण ठेवले, तर त्यायोगे सर्वोत्तम प्रज्ञेच्या मार्गाची वाटचाल होणार आहे"*

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

इतरांचा तिरस्कार करू नका

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

************************

"मनुष्य कितीही विद्वान असला तरी, तो जर इतरांचा तिरस्कार करण्याइतका स्वतःला मोठा मानू लागला, तर तो हातात मेणबत्ती धरलेल्या आंधळ्या माणसासारखा आहे. स्वतः आंधळा आणि इतरांना तो काय प्रकाश दाखविणार?"

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

शील व आचरण महत्त्वाचे

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

************************.

• "विद्या अधिक नसली तरी चालते. कारण शील व आचरण हीच प्रथम महत्त्वाची गोष्ट आहे."

• "माणसाला ज्ञान असेल तरी जोपर्यंत त्याचे त्या ज्ञानानुसार आचरण होत नाही तोपर्यंत ते ज्ञान त्याला अधःपातापासून वाचवू शकत नाही."

***

"Learning need not be much; conduct (Sila) is the first thing."

"Though a man knows ever so much, if his knowledge reaches not to his life, to deliver him from the power which leads to destruction, what benefit can all his learning be?"

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

ज्ञानाला अंत नाही

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||
************************

"ज्ञानाला अंत नाही. कारण नेहमीच अधिकाधिक काहीतरी जाणायचे बाकी असते."

Knowledge is never final. There is always something more to be known.

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

विचारांचा संयम व बोलण्यावर नियंत्रण

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

 **********************

• राखून बोलणे (बोलण्यावर लक्षपूर्वक नियंत्रण),
• विचारांचा संयम करणे,
• कोणताही उपद्रव न करणे.

"He who guards his mouth, and restrains his thoughts, he who offends not with his body, the man who acts thus shall obtain deliverance."

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

खन्ति पारमिता- सहनशीलता, संयम, धीर

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||

"खन्ति पारमिता" :  क्षान्ति म्हणजे सहनशीलता, धीर, संयम. 

"द्वेषाने द्वेषाला उत्तर न देणे हे याचे सार होय. कारण द्वेषाने द्वेष शमत नाही; तो फक्त सहनशीलता, धीर व संयमानेच शांत होऊ शकतो."

 "Khanti is forbearance. Not to meet hatred by hatred is the essence of it. For hatred is not appeased by hatred. It is appeased only by forbearance."

~ भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

कुशल कर्म करा

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||
************************
"कुशल कर्म करा"

"कुशल कर्म करा, म्हणजे मानवतेला चांगल्या नैतिक व्यवस्थेचा लाभ होईल. कारण कुशल कम्मानेच नैतिक व्यवस्था राखली जाते. अकुशल कम्म करू नका, कारण त्यामुळे नैतिक व्यवस्थेची हानी होते आणि मानवता दुःखी, त्रस्त होते."

Therefore, the Buddha's admonition was: "Do Kusala Kamma so that humanity may benefit by a good moral order which a Kusala Kamma helps to sustain; do not do Akusala Kamma, for humanity will  suffer from the bad moral order which an Akusala Kamma will bring about."

~भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
********************

असत्य न बोलणे व व्यर्थ बडबड न करणे

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||
************************
"असत्य न बोलणे... आणि व्यर्थ बडबड न करणे."

('वाकशुचिता' - purity of speech)

"And of what sort is purity of speech?"
"Herein a certain one abstains from falsehood... from idle babble. This is called 'purity of speech.'"

~भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

सदाचाराविषयी तत्पर असणे व इतरांचा योग्य मान राखणे

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||
************************
"जो सदाचाराविषयी तत्पर असतो आणि इतरांचा योग्य तो मान राखतो व वयोवृद्धांविषयी नेहमी आदर बाळगतो त्याला सौंदर्य, सामर्थ्य, आयुष्य आणि शांती या चार सुखांची प्राप्ती होते."

"He who is ever intent on good conduct and due reverence to others, who always venerates old age, --four happy consequences increasingly attend that man-- beauty and strength, and life and peace."

~भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
************************

शील, शिस्त, संयम आणि स्वतःवर नियंत्रण

|| तथागत बुद्धांची शिकवण ||
************************
"शील, शिस्त, संयम आणि स्वतःवर संपूर्ण नियंत्रण यांमुळे मनुष्य पवित्र होतो". 

("By the discipline of holy life, restraint and mastery of self, a man becomes holy.")

(~भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म- ले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर)

गृहस्थाला आनंददायी गोष्टी

एकदा अनाथपिंडक तथागतांकडे आला आणि त्यांना अभिवादन करून एका बाजूला बसून म्हणाला, "गृहस्थाला स्वागतार्ह, आनंददायी, सुखकर आणि मान्य असणाऱ्या परंतु त्याला प्राप्त करण्यास अवघड अशा कोणत्या गोष्टी आहेत?"

(Things that are welcome, pleasant, agreeable to the householder, but which are hard to gain?)

तथागतांनी उत्तर दिले, 

1. "अशी पहिली महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, सन्मार्गाने धन संपादन करणे."

(The first is to acquire wealth lawfully.)

2. "दुसरी गोष्ट म्हणजे, आपले आप्तेष्टसुद्धा सन्मार्गाने धन संपादन करीत आहेत याची काळजी घेणे."
(To see that your relations also get their wealth lawfully.)

3. "तिसरी गोष्ट म्हणजे, 'दीर्घायुषी होणे.'"
(To live long and reach great age.)

~डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

*************************

बुद्ध आणि त्यांचा धम्म~

लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

दारिद्र्यात धन्यता मानू नका

1) दारिद्र्यात धन्यता मानावी असे तथागतांनी कधीही सांगितले नाही व दारिद्र्याचा गौरव केला नाही.

2) त्याप्रमाणेच दरिद्री माणसांनी आपल्या दारिद्र्यात समाधान मानावे म्हणजे पुढे त्यांना सारी पृथ्वी लाभणार आहे असे कधीच शिकविले नाही.

3) उलट संपत्ती ही स्वागतार्ह आहे असेच तथागत गौतम बुद्ध म्हणतात. एका गोष्टीवर मात्र त्यांचा कटाक्ष होता आणि तो म्हणजे संपत्ती ही विनयशासित असली पाहिजे. (acquisition of riches must be subject to Vinaya.)

~डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

*************************

बुद्ध आणि त्यांचा धम्म~
लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

आरोग्य

तथागत गौतम बुद्ध सांगतात:

"शरीराचे आरोग्य उत्तम राखणे हे आपले कर्तव्य आहे, नाहीतर तुम्ही तुमचे मन सुदृढ व निर्मल ठेवू शकणार नाही आणि प्रज्ञेचा दीपही प्रज्वलित राखू शकणार नाही." 

"To keep the body in good health is a duty, or otherwise you shall not be able to keep your mind strong and clear and have the lamp of wisdom burning."  
-The Buddha

चार प्रकारचे सुख

सुखी गृहस्थ- The Happy Householder

    

    एकदा अनाथपिंडक तथागतांकडे आला आणि त्यांना अभिवादन करुन जवळच्या आसनावर बसला. गृहस्थांचे सुख कशात आहे हे जाणून घेण्याची त्याला उत्सुकता लागली होती. म्हणून अनाथपिंडकाने गृहस्थाच्या सुखाचे रहस्य सांगण्याची तथागतांना विनंती केली.

     तथागत म्हणाले, "गृहस्थाचे पहिले सुख स्वामित्वात आहे (happiness of possession). गृहस्थाजवळ धन असते. त्याने ते न्यायाने, भलेपणाने, उद्योगाने, शरीरसामर्थ्याने आणि निढळाच्या घामाने कमावलेले असते. मी हे धन न्यायाने मिळवलेले आहे या विचाराने गृहस्थाला सुख वाटते."

         "दुसरे सुख उपभोगाचे (happiness of enjoyment). गृहस्थाजवळ धन असते. ते त्याने न्यायाने, भलेपणाने, उद्योगाने, शरीरसामर्थ्याने आणि निढळाच्या घामाने कमावलेले असते. त्या धनाचा तो उपभोग घेतो आणि पुण्यकृत्य करतो. न्यायाने मिळवलेल्या माझ्या धनाच्या जोरावर मी पुण्यकृत्य करीत आहे, या विचाराने त्याला सुख लाभते."

         "तिसरे सुख म्हणजे अन्-ऋण (happiness of freedom from debt). गृहस्थ कोणाचेही लहानमोठे ऋण लागत नाही यामुळे तो सुखी असतो. मी कोणाचेही काही ऋण लागत नाही, या व अशा विचाराने तो सुखी होतो."

         "चौथे सुख निर्दोषतेचे. काया, वाचा, मनसा निर्दोष कृत्ये करीत राहिल्याने गृहस्थ सुखी होतो."

बुद्ध म्हणतात, "अनाथपिंडका, मनुष्याने जर प्रयत्न केले तर खरोखर त्याला ह्या चारही प्रकारचे सुख लाभेल."

(Ref: Buddha and His Dhamma, Dr B.R.Ambedkar)