पोस्ट नं 312

 पोस्ट नं 312 
*************************
बुद्ध आणि त्यांचा धम्म~
लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
आठवा खंड- महामानव सिद्धार्थ गौतम
Book VIII- THE MAN WHO WAS SIDDHARTH GAUTAMA
*************************
भाग दुसरा - तथागतांची मानवता
Part II- His Humanity
*************************
3. रुग्णांबद्दल चिंता (iii)
His Concern for the Sick
*************************
*(3.iv)*

1) एकदा तथागत शाक्यांच्या कपिलवस्तुमधील अन्जिरोद्यानात राहात होते.

2) त्या वेळी पुष्कळसे भिक्खू तथागतांसाठी चीवर तयार करण्यात दंग होते. त्यांना असे वाटत होते की तीन मास पूर्ण होताच तयार झालेले चीवर घेऊन तथागत परिचारासाठी निघतील.

3) महानाम शाक्याने असे ऐकले की, पुष्कळसे भिक्खू तथागतासाठी चीवर तयार करण्यात गुंतले आहेत. त्यांना असे वाटते की, तीन मास पूर्ण होताच तयार झालेले चीवर घेऊन तथागत परिचारासाठी निघतील आणि म्हणून तो तथागताकडे गेला आणि त्यांना अभिवादन करून एकीकडे बसला. बसल्यावर तथागतांना महानाम शाक्य म्हणाला:

4) "मी असे ऐकले आहे की बरेचसे भिक्खू तथागतांसाठी चीवर तयार करण्यास गुंतले आहेत. त्यांना असे वाटते की तीन मास पूर्ण होताच तयार झालेले चीवर घेऊन तथागत परिचारासाठी निघतील. आता भगवान, समजूतदार गृहस्थाने आपल्या रुग्णपीड़ित व दु:खी सहका-याचे कशा प्रकारे सान्त्वन करावे व त्याला प्रसन्न ठेवावे ह्याबाबत आपल्या मुखातून काहीच आम्ही ऐकलेले नाही."

5) "महानाम, समजूतदार गृहस्थाने आपल्या रुग्णपीड़ित व दु:खी सहकाऱ्याचे सान्त्वन करुन त्याला प्रसन्न करण्यासाठी चार सुखदायक आश्वासनांचा अवलंब केला पाहिजे. बंधू, धम्म (विनय) आणि संघ ह्यांच्याठिकाणी श्रद्धा बाळग. तसेच, मन निश्चल राखणाऱ्या व धम्माला प्रिय असणाऱ्या अखंडित व अकलंकित शिलाबाबतही श्रद्धा राख."

6) "महानाम, एका समजूतदार गृहस्थाने दुसऱ्या रुग्ण पीड़ित व दु:खी गृहस्थाला ह्या प्रकारे उपदेश केल्यानंतर मग असे बोलावे,"

7) "जर तो रुग्ण आपल्या मात्यापित्यांच्या दर्शनासाठी व्याकुळ झाला असेल तर त्याला म्हणावे, 'हे सद्ग्रुहस्था, तू आपल्या मातापित्यांच्या दर्शनासाठी व्याकुळ अस की नस तुझे मरण समीप आहे. तू जर आपल्या मात्यापित्याच्या लोभापासून मुक्त झालास तर ते बरे होईल."

8). "आणि जर तो रुग्ण त्यावर म्हणाला की, 'मातापित्यांच्या लोभाचा आता त्याग केला आहे.' तर त्या दुसऱ्या गृहस्थाने म्हणावे, 'पण अजून तुझा मुलाबाळांचा लोभ शिल्लक असेल. काही झाले तरी तू मरणार. मग ह़ा मुलाबाळांचा लोभ सोडलास तर बरे होईल."

9) "अशा तर्हेने मग इन्द्रियसुखाच्या पाच प्रकारांबाबत सांगावे. समज जर तो रुग्ण म्हणाला की इन्द्रियसुखाची मला अभिलाषा आहे, तर दुसऱ्याने म्हणावे, 'इन्द्रियसुखापेक्षा दिव्य विचारांचे सुख अधिक श्रेष्ठ आणि सरस आहे, मानवी सुखाकडून तुझी दृष्टी दिव्य प्रकारच्या सुखाकड़े वळव.'"

10) "आणि जर तो रुग्ण म्हणाला, 'माझी दृष्टी तशी स्थिर झाली आहे.' तर दुसऱ्याने म्हणावे, 'तुझे चित्त ब्रम्हलोकावर स्थिर कर.' आणि जर तो म्हणाला तसे केले आहे, तर दुसऱ्याने म्हणावे,"

11) "प्रिय मित्रा, ब्रम्हलोकसुद्धा अनित्य, अस्थिर, व्यक्तीनिष्ठ आहे. म्हणून तुझे चित्त ब्रम्हलोकापलिकडे उच्च करून स्वत्वाची विरक्ति साधण्यावर केन्द्रित कर."

12) "आणि जर तो रुग्ण म्हणाला की, 'तसे केले आहे,' तर महानाम जीवनमुक्तीचा विचार करताना स्वत्वाचा त्याग करू पाहणारा हा सदगृहस्थ आणि आसवापासून ज्याने आपले चित्त विरक्त केले आहे तो श्रावक ह्यात काहीच फरक नाही."

*************************
For English: See the link in comment section

*************************
क्रमश: .....
रोज वाचा, "बुद्ध आणि त्यांचा धम्म"
पुढील भागात:
भाग तिसरा - त्यांची मानवता
*४. असहिष्णूंच्या बाबतीत त्यांची उदारता*
*************************