पोस्ट नं 277

 पोस्ट नं 277 
*************************
बुद्ध आणि त्यांचा धम्म~
लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
सहावा खंड- बुद्ध आणि त्यांचे समकालीन
Book VI- He and His Contemporaries
*************************
भाग दुसरा- बुद्धांचे विरोधक व शत्रू
Part II- His Enemies
*************************
7. ब्राम्हण आणि तथागत बुद्ध (iii) 
Brahmins and the Buddha
*************************
(7. ii)

23) "आणि अशा प्रकारे गृहहीन झाल्यानंतर कामविकारापासून अलिप्त होऊन तो प्रथम, द्वितीय, तृतीय ध्यान प्राप्त करीत चतुर्थ ध्यानाची साधना करीत सिद्ध होतो."

24) "आणि अशा रीतीने चारही ध्यानांची धारणा केल्यावर मृत्यूनंतर देहविच्छेद झाल्यानंतर तो हितकर ब्रम्हलोकात उदय पावतो."

25) "हे द्रोण, अशा प्रकारे ब्राम्हण देवसदृश होतो."

26) "आणि हे द्रोण, ब्राम्हण बंधनयुक्त ब्राम्हण कसा होतो?"

27) "हे द्रोण, अशाच एका सुजात आणि सुचरित ब्राम्हणाचे उदाहरण घेऊ. तोही असाच विवाहित होतो."

28) "आणि वैवाहिक जीवनात संतानप्राप्ती झाल्यानंतर तो संतानप्रेमाने भारुन जाऊन संसारातच मग्न होतो, गृहजीवनाशी निगडीत होऊन राहतो आणि गृहहीन जीवनात प्रवेश करण्याचा विचारही त्याला शिवत नाही."

29) "आपल्या परंपरागत बंधनात तो जीवन व्यतीत करतो. याचे उल्लंघन करीत नाही. त्याच्या बाबतीत असे म्हणता येईल, तो बंधनाच्या मर्यादेतच जीवन व्यतीत करतो. सीमोल्लंघन करण्याचा कधी प्रयत्न करीत नाही आणि म्हणूनच या ब्राम्हणाला बंधनयुक्त ब्राम्हण म्हणतात."

30) "द्रोण, अशा प्रकारे ब्राम्हण बंधनयुक्त होतो."

31) "आणि हे द्रोण! ब्राम्हण बंधनभंजक कसा होतो?"

32) "हे द्रोण, अशाच एका सुजात आणि सुचरित ब्राम्हणाचे उदाहरण सांगतो. तो गुरुदक्षिणा चुकती करतो आणि धर्मानुसार किंवा अधर्मानुसार पत्नीचा स्वीकार करण्याचे योजतो. क्रयविक्रयाने प्राप्त झालेली ब्राम्हणी अथवा जिच्या हातावर विधियुक्त उदक सोडले गेले आहे अशी."

33) "तो एखाद्या ब्राम्हणीकडे जातो किंवा क्षत्रिय, अन्त्यज, भूदासी कन्येकडे किंवा जातिभ्रष्ट, व्याध, वेळुकारागीर, रथकार, आदिवासी ह्यांच्या कन्येकडे किंवा संतानवती, स्तनपानक्षम, ऋतुमती वा अप्राप्तऋतु अशा स्त्रियांकडे जातो. कामतृप्ती, क्रीडा, सौख्य आणि संतानोत्पत्तीचे साधन या दृष्टीनेच केवळ त्याला ब्राम्हणीचे महत्व वाटत असते."

34) "तो परंपरागत बंधनाचे पालन करीत नाही. तो त्यांचे उल्लंघन करतो. असे म्हटले जाते की, तो बंधनाचे पालन करीत नाही तर बंधनाचे उल्लंघन करतो आणि म्हणूनच त्याला बंधनभंजक ब्राम्हण म्हणतात."

35) "अशा प्रकारे द्रोण, ब्राह्मणाला बंधनभंजक म्हणतात."

36) "आणि द्रोण, ब्राम्हण जातिभ्रष्ट ब्राम्हण कसा होतो?"

37) "हे द्रोण, अशाच एका सुजात ब्राम्हणाचे उदाहरण सांगतो. तो अठ्ठेचाळीस वर्षांपर्यंत ब्रम्हचर्य पालन करुन वेदमंत्रांचा अभ्यास करतो. शिक्षणक्रम पूर्ण झाल्यावर गुरुदक्षिणेच्या परिपूर्तीसाठी तो कृषिवल, व्यापारी, गुराखी, धनुर्धर, राजसेवक किंवा इतर व्यवसाय पत्करतो. किंवा भिक्षापात्राचा तिरस्कार न करता भिक्षा मागूनच तो उपजीविका करतो."

38) "गुरुदक्षिणा (teacher's fee) चुकती केल्यावर तो धर्मानुसार किंवा अधर्मानुसार पत्नीचा स्वीकार करतो. क्रयविक्रयापासुन प्राप्त झालेली किंवा जिच्या हातावर विधियुक्त उदक सोडलेले आहे अशी एखादी ब्राम्हणी किंवा दुसरी एखादी स्त्री, संतानवती, स्तनपानक्षम, इत्यादी. कामतृप्ती, क्रीडा किंवा संतानोत्पत्तीचे साधन म्हणूनच गणली गेलेली. अशा प्रकारे तो जीवन व्यतीत करतो."

39) "तेव्हा ब्राम्हण त्याच्याबद्दल बोलतात: 'हा श्रेष्ठ ब्राम्हण आपले जीवन असे कसे बरे व्यतीत करतो?'"

40) "आणि त्यावर तो उत्तर देतो, 'अग्नी स्वच्छ व घाणेरड्या वस्तू जाळून टाकतो. पण त्यामुळे तो स्वतः अशुद्ध होत नाही. तसेच ब्राम्हणाने अशा प्रकारे जीवन व्यतीत केले तरी त्यामुळे तो अपवित्र ठरत नाही.'"

41) "आणि असे म्हणतात की, तो ब्राम्हण अशा प्रकारे जीवन व्यतीत करतो आणि म्हणूनच त्याला जातिभ्रष्ट ब्राम्हण असे म्हणतात."

42) "हे द्रोण, अशा प्रकारे एखादा ब्राम्हण जातीभ्रष्ट ब्राम्हण होत असतो."

43) "द्रोण, प्राचीन मंत्रनिर्माते, मंत्रउदगाते, ब्राम्हणऋषी ज्यांना आपल्या मंत्राची प्रत्येक ओळ, वाक्य व शब्द अक्षरशः ज्ञात आहे, त्यांनी असे म्हटले आहे की, ब्राम्हण पाच प्रकारचे असू शकतात. ब्रम्हसदृश, देवसदृश, बंधनयुक्त, बंधनभंजक आणि जातिभ्रष्ट."

44) "द्रोण! ह्या पाचांपैकी तू कोणत्या प्रकारचा ब्राम्हण आहेस?"

45) "श्रमण गौतम! जर असे ब्राम्हणाचे प्रकार खरोखर असतील, तर निदान आम्ही जातिभ्रष्ट ब्राम्हण तरी नक्की नाही."

46) "पण श्रमण गौतम! आपले निवेदन अद्भुत आहे. आपण मला उपासक म्हणून स्वीकृत करण्याची कृपा करावी, येणेकरुन जीवीत असेपर्यंत आपल्या आश्रयाचा अनुग्रह मला प्राप्त होईल."

*************************
For English: See the link in comment section

*************************
क्रमश: .....
रोज वाचा, "बुद्ध आणि त्यांचा धम्म"
पुढील भागात:
संघातील मुक्त प्रवेशाचे टीकाकार
*१. *

*************************