पोस्ट नं 184

 पोस्ट नं 184 
*************************
तिसरा खंड- भगवान बुद्धांनी काय शिकविले
Book III- What the Buddha Taught
*************************
भाग पाचवा- सद्धम्म म्हणजे काय?
Part V- What is Saddhamma?
विभाग दोन- धम्म हा सद्धम्म होण्यासाठी त्याने प्रज्ञेला उत्तेजन दिले पाहिजे
Section II
Dhamma to be Saddhamma must promote Pradnya
1. धर्म हा तेव्हाच सद्धम्म असतो जेव्हा तो सर्वांना ज्ञानाचा मार्ग मोकळा करतो 
Dhamma is Saddhamma when it makes learning open to all.
************************

1) *ज्ञानार्जनाची मुभा सर्वांस मोकळी ठेवता येत नाही, असा ब्राम्हणी सिद्धांत होता*. या सिद्धांतानुसार ती फक्त थोडक्याच लोकांना असली पाहिजे.

2) ब्राम्हण, क्षत्रिय आणि वैश्य या त्रैवर्णिकांनाच ब्राम्हणी सिद्धांताप्रमाणे ज्ञानार्जनाची अनुज्ञा होती; आणि त्यापैकीही ती फक्त या त्रैवर्णिकांतील पुरुषवर्गालाच होती.

3) *स्त्रिया ह्या ब्राम्हण, क्षत्रिय अथवा वैश्य असोत, त्याप्रमाणेच शूद्र पुरुष असो अथवा स्त्री असो त्या सर्वांना ज्ञानार्जनाचा काय पण साक्षरतेचाही अधिकार नव्हता.*

4) *ब्राम्हणांच्या ह्या अन्यायकारक सिद्धांताविरुद्ध (atrocious doctrine) भगवान बुद्धांनी बंड उभारले.* (raised a revolt.)

5) ज्ञानमार्ग, मग तो पुरुष असो अथवा स्त्री असो, तो सर्वांना मोकळा असला पाहिजे, असे भगवान बुद्ध शिकवित असत.

6) पुष्कळ ब्राम्हणांनी त्यांच्या मताला विरोध केला. लोहिच्च ब्राम्हणाबरोबर झालेला त्यांचा वादविवाद त्यांच्या या मतावर चांगलाच प्रकाश टाकतो.

7) एकदा *कोसल जनपदातून* आपल्या संघातील अनेक भिक्षूंसह परिभ्रमण करीत असता, तथागत *शालवाटिका* या नावाच्या *शालवृक्ष रांगांनी परिवेष्टित* अशा एका खेडेगावी आले.

8). या वेळी शालवाटिकेत लोहिच्च नावाचा एक ब्राम्हण राहत असे. ही शालवाटिका म्हणजे चांगली गजबजलेली कुरणे, झाडी आणि धनधान्याने भरलेला प्रदेश होता. हा प्रदेश कोसलचा राजा प्रसेनजित याने त्या ब्राम्हणाला सर्वाधिकारासहित दान केलेला होता.

9) *जर एखाद्या श्रमणाने किंवा ब्राम्हणाने ज्ञानार्जन केले तर त्याने ते ज्ञान स्त्री अथवा शूद्रांना देऊ नये असे त्या लोहिच्च ब्राम्हणाचे मत होते.*

10) तथागत शालवाटिकेत राहात आहेत हे लोहिच्च ब्राम्हणाला कळले.

11) हे कळल्यावर लोहिच्चाने आपला *न्हावी भेसिक* यास सांगितले, "भेसिका, इकडे ये, ऐक. तो श्रमण गौतम जेथे उतरला आहे तेथे जा, आणि नाव सांगून त्याला विचार, तुझा आजार आता बरा आहे ना? तुझे प्रकृतिस्वास्थ्य ठीक आहे ना?" हे कुशल प्रश्न झाल्यावर त्याला सांग, "उद्या आपण आपल्या भिक्खूसंघासह लोहिच्च ब्राम्हणाकडे भोजनास यावे."

12) तो न्हावी म्हणाला, "ठीक आहे, महाराज."

13) लोहिच्चाच्या आज्ञेनुसार त्याने तथागतांकडे जाऊन सांगितल्याप्रमाणे त्यांना आमंत्रण दिले. तथागतांनी त्या विनंतीला मूक संमती दिली.

14) दुसऱ्या दिवशी सकाळी वस्त्र परिधान करून व आपले भिक्षापात्र हाती घेऊन तथागत आपल्या भिक्खुसंघासह शालवाटिकेकडे निघाले.

15) भगवान बुद्धांना आणण्यासाठी लोहिच्चाने पाठविलेला दूत, भेसिक न्हावी भगवान बुद्धांच्यामागे एक एक पाऊल टाकीत चालला होता. रस्त्यात *त्याने तथागतांना लोहिच्चाचे ते दुष्ट मत म्हणजे श्रमण अथवा ब्राम्हणाने कोणतेही ज्ञान अथवा विद्या स्त्री आणि शूद्रांना शिकवू नये, हे सांगितले.*

16) तथागताने उत्तर दिले, "भेसिका, ठीक आहे, ठीक आहे."

17) तथागत त्या लोहिच्च ब्राम्हणाच्या निवासस्थानी गेले आणि त्यांच्यासाठी जे स्थान करून ठेवलेले होते त्या ठिकाणी जाऊन बसले.

18) त्या लोहिच्च ब्राम्हणाने बुद्ध ज्यांचा प्रमुख होता, अशा त्या संघाला आपल्या हाताने कठीण आणि मऊ प्रकारचे गोड अन्न ते नको म्हणेपर्यंत वाढले.

*************************
For English: See the link in comment section

*************************
क्रमश: .....
रोज वाचा, "बुद्ध आणि त्यांचा धम्म"
पुढील भागात:
१. धम्म तेव्हाच सद्धम्म असतो जेव्हा तो सर्वांना ज्ञानाचा मार्ग मोकळा करतो (ii)
*************************