पोस्ट नं 166

 पोस्ट नं 166 
*************************
तिसरा खंड- भगवान बुद्धांनी काय शिकविले
Book III- What the Buddha Taught
*************************
भाग चवथा- धम्म म्हणजे काय नाही?
Part IV- What is Not- Dhamma?
2. ईश्वरावर विश्वास हे धम्माचे आवश्यक अंग नव्हे (iii) 
Belief in Ishwara (God) is Not Essentially Part of Dhamma
************************

35) सृष्टीचा तथाकथित निर्माता महाब्रम्ह याच्या उत्पतीसंबंधी चर्चा करीत असताना तथागत भारद्वाज आणि वासेट्ठ यांना उद्देशून म्हणाले: "मित्रांनो, तो प्रथम जन्मास येणारा प्राणी म्हणतो: मी ब्रम्ह आहे, महाब्रम्ह आहे, विजेता आहे, अपराभूत आहे, सर्वद्रष्टा आहे, सर्वाधिकारी आहे, मालक आहे, निर्माता आहे, रचणारा आहे, मुख्य आहे, व्यवस्थापक आहे, मीच माझा स्वामी आहे; आणि जे आहेत आणि पुढे होणारे आहेत त्यांचा मी जनक आहे. माझ्याच पासून हे सर्व प्राणी जन्मास आले आहेत."

36) "याचा अर्थ असा की, जे आज आहेत आणि भविष्यकाळात होणारे आहेत त्यांचा ब्रम्ह हा पिता आहे."

37) तुझे म्हणणे असे आहे की, "पूज्य, विजेता, अपराभूत, जे आहेत आणि होणारे आहेत त्यांचा जनक, ज्यांच्यामुळे सर्वांची उत्पती झाली असा जो ब्रम्ह, तो स्थायी आहे, सतत राहणारा आहे, नित्य आहे, अपरिवर्तनशील आहे. तो अनंत काळ असाच राहणारा आहे. तर मग त्या ब्रम्हाने उत्पन्न केलेले आम्ही इहलोकी येऊन अस्थायी, अनित्य, परिवर्तनशील, अल्पजीवी, मरणधर्मी कसे झालो?"

38) ह्या प्रश्नाला वासेट्ठाजवळ उत्तर नव्हते.

39) तथागतांचा तिसरा विचार हा ईश्वराच्या सर्व शक्तीमत्तेसंबंधी होता. "जर ईश्वर सर्वशक्तीमान आहे आणि सर्व सृष्टीचे तो बलवत्तर कारण आहे, तर त्यामुळे माणसाच्या मनात काहीही कार्य करण्याची स्वतःची अशी इच्छा असणे शक्य नाही. त्याला काही करण्याचीही आवश्यकता नाही. काही करण्याची त्याला इच्छा किंवा प्रयत्न करण्याचा संकल्पही स्फुरणार नाही. यामुळे मनुष्यप्राणी म्हणजे या जगातील कोणतेही कार्य ज्याला करावे लागत नाही, असा एक निष्क्रिय प्राणी ठरेल. असे जर आहे, तर ब्रम्ह्याने माणसाला निर्माणच का केले?"

40) यालाही वासेट्ठाजवळ उत्तर नव्हते.

41) तथागताचा चवथा विचार असा होता की, "जर ईश्वर शिवस्वरुप (कल्याणकारी) आहे, तर माणसे खुनी, चोर, व्यभिचारी, खोटे बोलणारी, निंदक, बकवास करणारी, लोभी, द्वेषी, विकृत अशी का होतात? याचे कारण ईश्वरच असला पाहिजे. शिवस्वरूप ईश्वराच्या अस्तित्वात हे कसे शक्य आहे?"

42) तथागताचा पाचवा विचार ईश्वराची सर्वज्ञता, न्यायीपणा, दयाळूपणा या संबंधात होता.

43) "जर कोणी महान सृष्टिकर्ता असेल आणि तो न्यायी व दयाळू असेल तर मग जगामध्ये इतका अन्याय का फैलावतो?" असा प्रश्न तथागतांनी केला. ते पुढे म्हणाले, "ज्याला दृष्टी आहे त्याला सभोवार किळसवाणे दृश्य दृष्टीस पडेल. ब्रम्ह आपली रचना का सुधारीत नाही? जिला मर्यादा नाही अशी त्याची शक्ती व्यापक असेल, तर त्याचे हात कल्याण करण्यासाठी पुढे का सरसावत नाही? त्याने निर्माण केलेली सृष्टी दुःखोपभोगात का बुडालेली आहे? तो सर्वाना का सुख देत नाही? अफरातफरी, चोरी, अज्ञान का फैलावत असते? असत्य सत्यावर का मात करते? सत्य आणि न्याय पराभूत का होतात? माझ्या मते अन्यायाला आश्रय देण्यासाठी जग निर्माण करणारा हा तुमचा ब्रम्हा परम अन्यायी ठरतो."

44) "सर्व प्राणिमात्रांना व्यापणारा तुमचा जो ईश्वर आहे, जो त्या प्राणिमात्रांना सुखी वा दुःखी बनवितो, त्यांच्याकडून पाप अथवा पुण्य करवितो, तो ईश्वर स्वतः पापाने कलंकित आहे. एक तर मनुष्य त्या ईश्वराच्या इच्छेप्रमाणे वागत नसावा किंवा तो ईश्वर तरी न्यायी आणि चांगला नसावा, अथवा तो आंधळा असावा."

*************************
For English: See the link in comment section

*************************
क्रमश: .....
रोज वाचा, "बुद्ध आणि त्यांचा धम्म"
पुढील भागात:
२. ईश्वरावर विश्वास हे धम्माचे आवश्यक अंग नव्हे (iv)
*************************